دولت سیزدهم با هدف عبور اقتصاد از تک‌محصولی و رشد اقتصادی متوازن همراه با ایجاد فرصت شغلی فراوان، اقدام به توسعه بخش‌های مغفول مانده اقتصادی کرده است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر یکی از این بخش‌هاست که حالا دولت سیزدهم می‌خواهد تا سال ۱۴۰۴، ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه در این زمینه ایجاد کند. ۱۰ هزار نیروگاه یعنی اینکه ۴۵۰ هزار نفر دراین بخش مشغول به‌کار می‌شوند.

دولت‌های گذشته با وجود تأکید برنامه‌های پنجم و ششم توسعه از این بخش مهم و اثرگذار اقتصادی به آسانی عبور کرده بودند، درحالی که همان هنگام کشور‌های پیشرفته و در حال توسعه سخت مشغول گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر بودند، تنها کشور چین در سال ۲۰۱۵ توانست از این بخش یک میلیون و ۵۰۰ هزار شغل ایجاد کند و هند نیز به عنوان یک بازار نوظهور در این زمینه، سبب شده است که بازار کار در این کشور در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر گسترش یابد. از طرفی براساس گزارش سازمان جهانی کار، در سال گذشته یک میلیون نفر به تعداد شاغلان این بخش در جهان اضافه شده است.

راهبرد اشتغالزایی دولت سیزدهم در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر

حالا دولت سیزدهم با توجه به راهبرد خروج کشور از اقتصاد تک محصولی، توسعه انرژی‌های تجدید‌پذیر را در دستورکار خود قرار داده است. ایجاد ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه انرژی‌های تجدید‌پذیر در یک بازه ۴ ساله نشان از عزم دولت برای افزایش اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور دارد.

ایران به عنوان کشوری مستعد در زمینه تولید برق با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر فتوولتائیک یا همان پنل‌های خورشیدی می‌تواند با بهره‌گیری از این موقعیت فرصت اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کند. تحقیقات نشان می‌دهد، در حوزه برق خورشیدی به ازای تولید هر مگاوات برای ۱۵ نفر شغل ایجاد می‌شود. این میزان در کشور‌های مختلف گاهی تا حدود سه برابر متوسط، رشد خواهد داشت. بیشتر این ظرفیت شغلی در مراحل ساخت، نصب و بهره‌برداری از سیستم‌های فتوولتائیک است. از طرفی به طور متوسط به ازای هر مگاوات برق بادی حدود سه شغل ایجاد می‌شود که این مقدار با توجه به فناوری‌های استفاده شده در کشورها، پراکندگی و فرهنگ کار می‌تواند تا سه برابر مقدار متوسط باشد. مطالعات اولیه سازمان انرژی تجدیدپذیر نشان می‌دهد که در ۴۵ سایت متعلق به ۲۶ منطقه کشور، ظرفیت ایجاد نیروگاه بادی وجود دارد و توان تولید و قابلیت استحصال در این مناطق بالغ بر ۴۰ هزار مگاوات تخمین زده می‌شود.

نیمی از مشاغل نیروگاه خورشیدی در حوزه نصب ایجاد می‌شوند

بررسی‌های جهانی نشان می‌دهند که بیش از نیمی از مشاغل ایجاد شده در نیروگاه‌های خورشیدی مربوط به مراحل نصب و بهره‌برداری هستند. از آنجا که بیشتر جامعه آماری شاغلان انرژی‌های تجدیدپذیر مربوط به سیستم‌های فتوولتائیک و برق خورشیدی است، بنابراین چنانچه علاوه بر نصب و بهره‌برداری و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران، ظرفیت ساخت تولید مدول‌های خورشیدی نیز افزایش یابد، علاوه بر نصب و بهره‌برداری شاغلان مراحل ساخت نیز به این آمار شاغلان اضافه خواهد شد. براساس تحقیقات سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) و بر پایه پژوهش صورت گرفته در این راستا، اگر در ایران توسعه انرژی تجدیدپذیر مانند سایر کشور‌ها تا سال ۲۰۳۰ اتفاق بیفتد، با دو برابر شدن سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان، تراز تجاری ایران با رشد مثبت در حدود ۰.۹ تا ۱.۶ درصد می‌شود. با توجه به موقعیت مناسب ایران به لحاظ توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، براساس محاسبات صورت گرفته دولت می‌تواند در طی ۴ سال حداقل ۴۵۰ هزار شغل در این حوزه ایجاد کند.

توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به بومی‌سازی تجهیزات و افزایش اشتغال منجر می‌شود

آن‌طور که آرش شجاعی دبیر انرژی تجدیدپذیر می‌گوید: دولت سیزدهم گامی بسیار بلند در این حوزه برداشته و هدفگذاری ایجاد ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر را برای یک دوره چهار ساله انجام داده است. به گفته شجاعی، با فعال شدن انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور اشتغال مناسبی هم در حوزه مجموعه‌های سازنده توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی ایجاد خواهد شد و صنعت بومی تجدیدپذیر در ایران شکل خواهد گرفت.

آرش شجاعی می‌گوید: سیاست کمکی که وزارت نیرو می‌تواند برای رسیدن به ایجاد ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در پیش گیرد، استفاده از ظرفیت سوخت صرفه‌جویی شده و ظرفیت‌های قانونی در این حوزه است. به انضمام اینکه با توجه به الزام صنایع بزرگ برای تأمین برق مصرفی از محل انرژی تجدیدپذیر، ورود صنایع بزرگ به این حوزه می‌تواند منبع دیگری برای توسعه انرژی تجدیدپذیر شود.

او یادآور می‌شود: توسعه بازار انرژی‌های تجدیدپذیر هم در دستیابی به اهداف کمک خواهد کرد. توسعه این بازار می‌تواند منجر به بومی‌سازی تجهیزات مربوط به تجدیدپذیر و توسعه صنعت این حوزه در کشور شود و زمینه اشتغالزایی بیشتری را در ایران فراهم کند. به این ترتیب صنایعی که مرتبط با توسعه توربین بادی هستند، گسترش می‌یابد یا زنجیره تولید پنل خورشیدی در کشور با توسعه بازار این حوزه شکل می‌گیرد و در نهایت به صنعت بومی انرژی تجدیدپذیر در کشور دست خواهیم یافت. این مسأله در گرو توسعه بازار و ایجاد تقاضا برای این صنعت است که می‌تواند به اشتغالزایی کمک کند. بر اساس گزارش جدید سازمان جهانی کار، حجم تقاضا در بازار داخلی کشور‌ها به عنوان عامل اصلی مؤثر بر اشتغال در انرژی‌های تجدیدپذیر، در این جهش نیروی کار از مشاغل دیگر به حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر مؤثر بوده است. دستمزد‌های مناسب و همچنین آسیب‌های محیطی کمتر به طبیعت و نیرو‌های کار، از عوامل عمده این انتقال نیروی کار شاغل محسوب می‌شود. در این میان انرژی خورشیدی و تولید سلول‌های شبکه‌ای خورشیدی سریعترین رشد را داشته است. از سال ۲۰۱۴ تاکنون تنها ۳ میلیون فرصت شغلی در این حوزه از انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد شده است.

​طبق آن گزارش، با افزایش نگرانی‌ها در مورد تغییرات آب و هوایی و اقلیمی مضر برای محیط زیست، کاهش موارد همه‌گیری کرونا و اختلال در زنجیره تأمین کالا در جهان، منافع ملی در بومی‌سازی صنایع تولید انرژی تجدیدپذیر شدت گرفته و صنعتی شدن انرژی پاک از راه‌های کلیدی دولت‌ها برای تأمین انرژی تجدیدپذیر شناخته شده است. از سویی، تأثیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بر رفاه اقتصادی در کشور‌های مختلف مثبت بوده است. بررسی این شاخص‌ها نشان‌دهنده آن است که تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر علاوه بر تأمین تقاضای انرژی و جایگزینی آن‌ها با بخشی از تقاضا برای سوخت‌های فسیلی، آثار مثبت اقتصادی کوتاه‌مدت و بلندمدت با سهم‌های متفاوت به همراه دارد. حالا دولت سیزدهم، این موضوع را به عنوان یکی از پازل‌های مهم برای توسعه اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی در نظر گرفته است.

منبع: روزنامه ایران